Trong một động thái chiến lược nhằm khẳng định vị thế kinh tế của siêu đô thị mới, TP. Hồ Chí Minh đang quy hoạch phát triển 4 khu thương mại tự do (Free Trade Zone – FTZ) tại các vị trí trọng điểm. Đây là thông tin được lãnh đạo Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh báo cáo trước Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố vào ngày 12/8, dựa trên quy hoạch tổng thể của TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (trước sáp nhập) thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Kế hoạch này được xem là động lực cốt lõi để hiện thực hóa các mục tiêu lớn: phát triển TP. Hồ Chí Minh thành một siêu đô thị, một trung tâm tài chính, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của quốc gia. Lãnh đạo ngành công thương nhấn mạnh, việc hình thành các khu thương mại tự do, đặc biệt là việc phát triển cụm cảng – logistics thông minh tại Cái Mép – Thị Vải – Cần Giờ theo mô hình siêu cảng số, sẽ đóng vai trò quyết định, đưa TP. Hồ Chí Minh trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế hàng đầu khu vực Đông Nam Á.
4 Khu thương mại tự do trọng điểm tại TP.HCM

Mỗi khu thương mại tự do được quy hoạch với một quy mô và chức năng riêng biệt, tận dụng tối đa lợi thế của từng vị trí để tạo thành một mạng lưới kinh tế – logistics liền mạch và hiệu quả.
Khu FTZ Cái Mép Hạ – “Trái tim” của hệ sinh thái công nghiệp – logistics
Được xem là dự án hạt nhân và có quy mô lớn nhất, Khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ được quy hoạch trên diện tích hơn 3.700 ha tại phường Tân Phước và Tân Hải (thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũ). Mục tiêu của dự án là hình thành một khu thương mại tự do thế hệ mới, kết nối đồng bộ với cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải, sân bay quốc tế Long Thành và hành lang kinh tế xuyên Á. (Đề án này đã nhận được sự góp ý chính thức từ Bộ Công Thương qua Công văn số 5064/BCT ngày 08/7/2025).

Quy hoạch chi tiết của khu vực này bao gồm 3 khu chức năng chính, được chia thành 8 phân khu liền kề, thể hiện một tầm nhìn phát triển toàn diện:
- Khu chức năng thứ nhất tập trung vào vai trò đầu mối giao thông vận tải, bao gồm cảng biển, cảng thủy nội địa và ga đường sắt, với tổng diện tích 1.735,03 ha, được chia thành 5 phân khu.
- Khu chức năng thứ hai là trung tâm kho bãi logistics và công nghiệp, gồm 2 phân khu với tổng diện tích 1.178,52 ha.
- Khu chức năng thứ ba là sự kết hợp giữa khu công nghiệp công nghệ cao, đô thị và các dịch vụ hỗ trợ, tạo nên một hệ sinh thái hoàn chỉnh.
Khu FTZ Cần Giờ – Gắn liền với siêu cảng trung chuyển quốc tế
Với quy mô dự kiến từ 1.000 đến 2.000 ha, Khu thương mại tự do Cần Giờ được quy hoạch gắn liền với dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và khu vực vịnh Gành Rái. Vị trí này sẽ tận dụng tối đa lợi thế của một siêu cảng trong tương lai, tập trung vào các hoạt động trung chuyển hàng hóa quốc tế, dịch vụ hậu cần cảng biển và thương mại.
Khu FTZ Bàu Bàng và An Bình – Vệ tinh logistics kết nối Bình Dương
Hai khu thương mại tự do còn lại được quy hoạch tại khu vực tỉnh Bình Dương (cũ), đóng vai trò là các vệ tinh logistics quan trọng. Cả hai khu đều có quy mô khoảng 100 ha và cùng nằm trên tuyến đường sắt chiến lược TP.HCM – Lộc Ninh.
Khu FTZ Bàu Bàng (tại huyện Bàu Bàng cũ) và Khu FTZ An Bình (tại TP. Dĩ An cũ) sẽ có chức năng tương tự nhau. Nhiệm vụ chính của hai khu này là kết nối hiệu quả các trung tâm sản xuất và hàng hóa của Bình Dương với hệ thống cảng biển quốc tế Cái Mép – Thị Vải và cửa khẩu Mộc Bài, tạo thành một chuỗi cung ứng liền mạch và hiệu quả.
Sức hút đầu tư mạnh mẽ từ các tập đoàn lớn
Kế hoạch phát triển các khu thương mại tự do này không chỉ là một định hướng trên giấy tờ mà đã nhận được sự quan tâm và ủng hộ mạnh mẽ từ các nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước. Sự hấp dẫn của các dự án đã được khẳng định khi đến nay, nhiều tập đoàn danh tiếng như DP World (một trong những nhà khai thác cảng lớn nhất thế giới), VinGroup, và Liên doanh Geleximco đã bày tỏ sự quan tâm sâu sắc đến việc đầu tư và phát triển các khu vực này.
Sự tham gia của các nhà đầu tư tầm cỡ không chỉ mang lại nguồn vốn khổng lồ mà còn cả kinh nghiệm quản lý và vận hành đẳng cấp quốc tế. Điều này hứa hẹn sẽ đẩy nhanh tiến độ triển khai và đảm bảo sự thành công của các khu thương mại tự do, sớm hiện thực hóa mục tiêu đưa TP. Hồ Chí Minh trở thành một trung tâm kinh tế và logistics hàng đầu khu vực.