Trong bối cảnh định hướng phát triển vùng đô thị lớn mạnh hàng đầu cả nước, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đang đứng trước những cơ hội và thách thức to lớn trong việc tái cấu trúc và nâng cấp hệ thống y tế. Hội thảo lần thứ nhất giữa Sở Y tế TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu mới đây đã đánh dấu một bước đi chiến lược, đặt nền móng cho việc hợp nhất và nâng cao quy mô cung ứng dịch vụ y tế, với mục tiêu cao nhất là đảm bảo chăm sóc sức khỏe tối ưu cho người dân trong khu vực hợp nhất tiềm năng.
Thách thức từ quy mô dân số và nhu cầu y tế gia tăng sau hợp nhất tiềm năng
Viễn cảnh hợp nhất ba địa phương, với TP.HCM đóng vai trò hạt nhân, hứa hẹn tạo nên một vùng đô thị với quy mô vượt trội, song cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho hệ thống y tế. Dự báo cho thấy, sự mở rộng đáng kể về diện tích hành chính từ 2.095 km² lên 6.772 km² sẽ đi cùng với sự gia tăng dân số từ khoảng 9,9 triệu lên hơn 13,7 triệu người. Sự biến đổi nhân khẩu học này tất yếu kéo theo một làn sóng gia tăng nhu cầu chăm sóc sức khỏe, đòi hỏi một sự chuẩn bị kỹ lưỡng và toàn diện từ ngành y tế.
Mặc dù tổng số lượng cơ sở hạ tầng y tế như bệnh viện (tăng từ 134 lên 174), giường bệnh (tăng từ 41.525 lên 49.147) và đội ngũ y bác sĩ (tăng từ 20.727 lên 24.629 người) đều có sự gia tăng về số tuyệt đối, bức tranh trở nên phức tạp hơn khi xét đến các chỉ số hiệu suất trên đầu người. Các phân tích chuyên sâu chỉ ra rằng, tỷ lệ giường bệnh trên một vạn dân dự kiến sẽ giảm từ 41,7 xuống còn 31,3. Tương tự, tỷ lệ bác sĩ trên một vạn dân cũng giảm từ 20,8 xuống còn 13,08, và tỷ lệ điều dưỡng trên một vạn dân giảm từ 37 xuống còn 29. Những con số này, khi đặt cạnh các chỉ tiêu phấn đấu hiện tại của ngành (lần lượt là 42 giường bệnh, 21 bác sĩ và 39 điều dưỡng trên một vạn dân), đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ thiếu hụt nguồn lực y tế trầm trọng nếu không có những giải pháp chiến lược và kịp thời được triển khai.
Không chỉ đối mặt với áp lực về nguồn lực, hệ thống y tế khu vực hợp nhất còn phải chuẩn bị cho sự gia tăng đột biến về nhu cầu khám chữa bệnh. Dự báo cho thấy, số lượt khám ngoại trú hàng năm có thể tăng từ hơn 42 triệu lên trên 51 triệu lượt, trong khi số lượt điều trị nội trú cũng được dự đoán sẽ tăng từ hơn 2,2 triệu lên hơn 3,8 triệu lượt mỗi năm. Với quy mô này, hệ thống y tế TP.HCM sau hợp nhất sẽ phải đảm nhận một khối lượng công việc khổng lồ, chiếm khoảng 30% tổng số lượt khám ngoại trú và hơn 23% tổng số lượt điều trị nội trú trên phạm vi cả nước. Điều này đặt ra một nguy cơ hiện hữu về tình trạng quá tải, đặc biệt đối với các bệnh viện tuyến cuối tại TP.HCM, vốn đã và đang phải hoạt động với công suất cao. Việc đảm bảo chất lượng dịch vụ và khả năng tiếp cận y tế cho người dân trong bối cảnh này trở thành một bài toán phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ và các giải pháp sáng tạo từ tất cả các bên liên quan.
Mở rộng mạng lưới, phát triển cụm y tế chuyên sâu và du lịch y tế tại Bà Rịa – Vũng Tàu
Trước những thách thức đó, ngành y tế đã chủ động đề xuất những giải pháp mang tính chiến lược, trong đó Bà Rịa – Vũng Tàu đóng vai trò quan trọng. Để chủ động ứng phó với nguy cơ quá tải và nâng cao năng lực phục vụ, một trong những giải pháp trọng tâm được đề xuất là mở rộng hệ thống theo mô hình cơ sở 2, cơ sở 3 của các bệnh viện đầu ngành tại TP.HCM ra các địa bàn mới, bao gồm cả tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Điều này không chỉ giúp giảm tải cho các bệnh viện trung tâm mà còn tạo điều kiện để người dân các tỉnh lân cận được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao ngay tại địa phương.
Song song đó, ngành Y tế TP.HCM cũng kiến nghị bổ sung quy hoạch phát triển hệ thống y tế, với mục tiêu hình thành thêm các cụm y tế chuyên sâu mới.
- Hình thành Cụm y tế chuyên sâu thứ 5: Cụ thể, việc thành lập một cụm y tế chuyên sâu thứ 5 tại Bà Rịa – Vũng Tàu (cùng với cụm thứ 4 tại Bình Dương) sẽ góp phần nâng cao năng lực y tế vùng, tạo thế chân vạc vững chắc trong hệ thống y tế khu vực.
- Phát triển Du lịch Y tế: Với lợi thế về cảnh quan và du lịch sẵn có, việc phát triển mô hình du lịch y tế tại Bà Rịa – Vũng Tàu được xem là một hướng đi tiềm năng, khai thác thế mạnh của địa phương trong một hệ sinh thái y tế mới, đa dạng và phong phú hơn.
Các chỉ tiêu về nhân lực và cơ sở vật chất y tế cũng cần được đánh giá lại một cách cẩn trọng và điều chỉnh cho phù hợp với quy mô dân số mới, nhằm tránh tình trạng thiếu hụt nguồn lực nghiêm trọng, đặc biệt trong giai đoạn đầu của quá trình hợp nhất.
Ưu tiên phát triển cấp cứu ngoại viện và nâng cao năng lực CDC
Một vấn đề cấp bách được đặc biệt quan tâm là việc triển khai và hoàn thiện dịch vụ cấp cứu ngoài bệnh viện. Hiện tại, hệ thống cấp cứu ngoại viện tại Bà Rịa – Vũng Tàu (và Bình Dương) chưa thực sự phát triển mạnh. Do đó, Sở Y tế TP.HCM đã giao Trung tâm Cấp cứu 115 chủ động khảo sát và lập kế hoạch chi tiết để mở rộng mạng lưới các trạm cấp cứu vệ tinh đến hai tỉnh này. Mục tiêu là đảm bảo người dân được tiếp cận dịch vụ cấp cứu kịp thời và hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Bên cạnh đó, trong khuôn khổ hội thảo, Sở Y tế TP.HCM cũng đã báo cáo về việc triển khai Đề án nâng cao năng lực Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP.HCM. Khi phạm vi hoạt động được mở rộng sau hợp nhất, Trung tâm CDC sẽ được củng cố toàn diện cả về cơ sở hạ tầng lẫn năng lực chuyên môn. Điều này nhằm đảm bảo trung tâm có thể đảm nhiệm tốt vai trò then chốt trong công tác phòng chống dịch bệnh và y tế cộng đồng cho toàn bộ khu vực hợp nhất, bao gồm cả Bà Rịa – Vũng Tàu.
Đầu tư công và sắp xếp tổ chức bộ máy
Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, nguồn lực đầu tư công đóng vai trò quyết định. Tổng vốn đầu tư cho ngành y tế TP.HCM trong giai đoạn 2021-2025 dự kiến tăng từ 48.549 tỷ đồng lên 52.424 tỷ đồng, với tổng cộng 154 dự án, trong đó Bà Rịa – Vũng Tàu có 8 dự án. Giai đoạn 2026–2030, tổng mức đầu tư dự kiến còn tiếp tục tăng lên, đạt 65.134 tỷ đồng. Ngoài nguồn vốn công, còn có 6 dự án được kêu gọi đầu tư theo hình thức đối tác công – tư (PPP) với tổng vốn hơn 10.000 tỷ đồng, mở ra cơ hội huy động nguồn lực xã hội hóa.
Tuy nhiên, thực tế vẫn còn một số dự án chậm tiến độ hoặc chưa phát huy hiệu quả sử dụng, đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc cần có những giải pháp quản lý và điều phối đầu tư công một cách căn cơ, hiệu quả hơn khi ba Sở Y tế hợp nhất.
Về phương án sắp xếp tổ chức bộ máy y tế TP.HCM sau hợp nhất, các đại biểu đã đạt được sự thống nhất cao với dự thảo do Sở Y tế TP.HCM trình bày. Theo đó, các phòng ban chức năng của ba Sở sẽ chủ động thành lập các tổ công tác chuyên môn. Nhiệm vụ của các tổ này là phối hợp chặt chẽ, xây dựng và đề xuất các phương án cụ thể, nhằm đảm bảo không có sự gián đoạn trong hoạt động và đồng thời nâng cao hiệu quả phục vụ người dân trong giai đoạn chuyển tiếp quan trọng này.
Hội thảo lần hai và tầm nhìn phát triển vùng
Dự kiến, Hội thảo lần thứ hai sẽ được tổ chức vào ngày 6/6/2025 với chủ đề “Các giải pháp cung ứng dịch vụ y tế đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân Thành phố sau hợp nhất”. Đây sẽ là diễn đàn quan trọng để các tổ công tác trình bày những giải pháp cụ thể đã được nghiên cứu, hoàn thiện kế hoạch triển khai và thực hiện những điều chỉnh cần thiết cho phù hợp với tình hình mới.
Việc hợp nhất và nâng cấp hệ thống y tế, trong đó có sự tham gia và đóng góp chiến lược của Bà Rịa – Vũng Tàu, không chỉ đơn thuần là một bước đi trong cải cách hành chính. Đây thực sự là một cơ hội vàng để kiến tạo một hệ thống y tế hiện đại, bền vững, với người dân là trung tâm của mọi nỗ lực. Qua đó, góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của toàn vùng đô thị lớn mạnh, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người dân. Sự chủ động và phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương sẽ là chìa khóa cho thành công của lộ trình đầy tham vọng này.
Zalo