Sau khi chính thức hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, TPHCM đang đứng trước một nhiệm vụ cấp thiết và mang tính lịch sử: xây dựng một bản quy hoạch tổng thể thống nhất cho toàn bộ siêu đô thị. Với một thực trạng gồm 3 quy hoạch chung và 613 đồ án quy hoạch phân khu đang cùng tồn tại, việc tích hợp và điều chỉnh lại không gian phát triển, đặc biệt là hạ tầng giao thông và các khu chức năng, được xem là yếu tố quyết định năng lực phát triển bền vững của toàn khu vực.
Tầm nhìn quy hoạch thống nhất tối ưu hóa lợi thế từng vùng
Hiện nay, trên địa bàn TPHCM mới đang tồn tại 3 quy hoạch chung có hiệu lực, bao gồm hai đồ án của Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu (trước đây) và đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM. Mỗi quy hoạch lại mang một định hướng riêng: TPHCM (cũ) hướng tới trung tâm tài chính – kinh tế quốc tế; Bình Dương tập trung vào công nghiệp công nghệ cao và đô thị thông minh; trong khi Bà Rịa – Vũng Tàu lại chú trọng vào logistics, kinh tế biển và du lịch.
Để giải quyết sự phân mảnh này, việc xây dựng một bản quy hoạch tổng thể thống nhất được xem là nhiệm vụ cấp bách. Chủ tịch UBND TPHCM nhấn mạnh, việc lập quy hoạch mới không phải là một phép cộng cơ học của ba khu vực, mà phải dựa trên tư duy chiến lược “1 không gian – 3 khu vực – 1 đặc khu”, nhằm tối ưu hóa và chia sẻ lợi thế của từng vùng.
Theo Sở Xây dựng TPHCM, quá trình điều chỉnh quy hoạch sẽ tập trung vào hai khía cạnh cốt lõi. Thứ nhất là kết nối đồng bộ hạ tầng giao thông và kỹ thuật, không chỉ là các tuyến đường truyền thống mà còn là một mạng lưới giao thông công cộng và trung chuyển liên khu vực thông suốt. Thứ hai là tái cấu trúc các khu chức năng theo hướng hợp nhất, gắn liền mạng lưới công nghiệp, đào tạo, y tế, thể thao và hệ thống cảng sông – cảng biển.
Đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống kết nối liên vùng
Việc hợp nhất đã mở ra một cơ hội vàng để tái thiết toàn bộ hệ thống giao thông liên vùng, tạo ra một mạng lưới liên hoàn không còn bị chia cắt bởi rào cản hành chính. Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM, thành phố sẽ tập trung nguồn lực vào hàng loạt dự án trọng điểm:
Thành phố sẽ nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 13 lên 10 làn xe, dự kiến khởi công vào năm 2026 và hoàn thành vào năm 2028. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ thi công Vành đai 3 TPHCM để đưa vào khai thác toàn tuyến từ giữa năm 2026. Đặc biệt, siêu dự án Vành đai 4 dài hơn 207km, đi qua TPHCM, Đồng Nai và Tây Ninh, sẽ được khởi công vào năm 2026 và hoàn thành vào năm 2028, hứa hẹn mở ra một hành lang giao thông mới, giảm ùn tắc và tăng tốc độ kết nối cho toàn vùng.
Bên cạnh các tuyến vành đai, TPHCM cũng sẽ đẩy nhanh việc mở rộng cao tốc TPHCM – Long Thành – Dầu Giây và xây dựng mới các tuyến cao tốc TPHCM – Chơn Thành, TPHCM – Mộc Bài. Tại khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ), dự án cầu Phước An dài 4,4km, dự kiến hoàn thành vào năm 2027, sẽ mở rộng kết nối từ cụm cảng biển với khu vực Đồng Nai và TPHCM.
Giao thông công cộng hướng đi tất yếu cho phát triển bền vững
Các chuyên gia cảnh báo, nếu chỉ tiếp tục dựa vào phương tiện cá nhân, hạ tầng sẽ nhanh chóng quá tải trở lại. Do đó, việc đầu tư vào các hành lang giao thông công cộng được xác định là hướng đi tất yếu, vừa giúp giảm ùn tắc, bảo vệ môi trường, vừa thúc đẩy sự phát triển cân bằng giữa trung tâm và các đô thị vệ tinh.
Theo Trưởng Ban Quản lý đường sắt đô thị TPHCM, thành phố đang triển khai hàng loạt các tuyến metro nội đô và các tuyến kết nối đến Bình Dương, Vũng Tàu (cũ). Dự kiến, siêu đô thị mới sẽ có gần 1.000km đường sắt đô thị trong tương lai. Mới đây, UBND TPHCM đã giao nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư cho tuyến Metro số 1 (nối dài từ Suối Tiên đến thành phố mới Bình Dương) và Metro số 2 (nối từ TPHCM đến Thủ Dầu Một), với tổng vốn đầu tư hơn 100.000 tỉ đồng.
Hoàn thiện mạng lưới đường sắt hàng hóa và đường thủy
Để giảm tải cho đường bộ và hạ chi phí logistics, thành phố sẽ quy hoạch lại hệ thống đường sắt đô thị, đặc biệt là phát triển thêm tuyến đường sắt hàng hóa kết nối từ Bàu Bàng qua Đồng Nai đến thẳng cụm cảng Cái Mép – Thị Vải. TPHCM cũng đang tích cực làm việc với các nhà đầu tư để thống nhất phương án triển khai tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành và tuyến đường sắt nhanh kết nối TPHCM với Cái Mép – Bàu Bàng – Cần Thơ.
Ở mảng đường thủy và cảng biển, kế hoạch phát triển nhấn mạnh vào việc đầu tư đồng bộ hạ tầng, nâng cấp cụm cảng Cái Mép – Thị Vải và Sao Mai – Bến Đình theo chuẩn quốc tế, đồng thời xây dựng một hệ thống cảng cạn (ICD) hiện đại để “chia lửa” cho đường bộ.
Sự quyết tâm trong việc đầu tư và phát triển một mạng lưới hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại và đa phương thức chính là nền tảng vững chắc nhất, hứa hẹn sẽ mở ra một kỷ nguyên phát triển mới, bền vững và thịnh vượng cho siêu đô thị TPHCM trong tương lai.
Zalo